بهینه‎سازی باززایی کاکوتی کوهی (Ziziphora clinopodioides Lam)

DOR:98.1000/1735-0891.1398.27.144.53.1.1576.41 گیاه دارویی و معطر کاکوتی کوهی با نام علمی Ziziphora clinopodioides L. متعلق به جنس Ziziphora و تیره نعناع می­باشد. هدف از این مطالعه بهینه‎سازی باززایی این گیاه می­باشد و برای این کار از دو کموتایپ با کدهای 5 و 6 استفاده شد. بدین‎منظور، ابتدا آزمون برای کنترل آلودگی از هیپوکلریت سدیم یک درصد و الکل 96% استفاده شد. در مرحله بعد کنترل ترکیبات فنولی تولید شده با استفاده از ترکیبات سه ماده PVP (پلی‎وینیل پیرولیدین)، زغال فعال و اسید آسکوربیک بررسی شد. شاخه‎زایی چند‎گانه با استفاده از ریزنمونه جوانه جانبی در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونی BAP در پنج سطح در ترکیب با NAA (نفتالین استیک اسید) با غلظت 01/0 میلی­ گرم در لیتر انجام گردید. ریشه‌زایی شاخه­ ها در محیط کشت MS حاوی ترکیب هورمونی NAA در دو غلظت 1/0 و 3/0 میلی­ گرم در لیتر انجام شد. نتایج نشان داد که تیمار هیپوکلریت سدیم یک درصد به‎همراه الکل 96 % موفق به رفع آلودگی تا 74 درصد ­شد. تیمار ترکیب پلی‎وینیل پیرولیدین، اسید آسکوربیک و زغال فعال با میانگین 25/8 درصد قهوه­ای شدن در هر دو کموتایپ 6 و 5 کمترین میزان قهوه‎ای ‎شدن را نشان داد. بیشترین شاخه ­زایی در کموتایپ 5 با 88 درصد در تیمار 2 میلی‎گرم در لیتر BAP به­ اضافه 01/0 میلی­ گرم در لیتر NAA و در کموتایپ 6 با 100 درصد در تیمار 5/2 میلی‎گرم در لیتر BAP به­ اضافه 01/0 میلی‎گرم در لیتر NAA به‎دست آمد. بیشترین درصد ریشه ­زایی در کموتایپ 6، در تیمار 3/0 میلی‌گرم در لیتر NAA با 3/33 درصد مشاهده شد. نتایج این پژوهش می‌تواند در ریزازدیادی و تکثیر وسیع این گیاه استفاده شود.